Türkiye’de eski kitaplara dair çıkarılan yeni yönetmelik, sahaflar ve müzayedeciler arasında büyük tartışma yarattı.
“TÜYEK Yazma ve Nadir Basma Eserlerin Tespit ve Tescili Yönetmeliği” adıyla Resmî Gazete’de yayımlanan düzenleme, “Artık eski kitap alıp satmak mümkün olmayacak” yorumlarına yol açtı.
Yönetmelikle birlikte Türkiye Yazma Eserler Kurumuna (TÜYEK) verilen bir aydan üç aya kadar uzayabilen inceleme yetkisi nedeniyle, 1928 öncesine ait yazma veya matbu eserlerin satışının durma noktasına geleceği belirtiliyor. Bu durumun, illegal satışların önünü açarak kültür hayatına zarar verebileceği ifade ediliyor.
Öte yandan, yönetmelikte yer alan “Koleksiyonculuk yapan gerçek ve tüzel kişiler, yazma eserlerden oluşan koleksiyonlarını tescil ettirmek zorundadır” hükmü, evlerde bulunan ancak kaydı yapılmamış eserlerin sahiplerini dahi suçlu duruma düşürebileceği gerekçesiyle eleştiriliyor. Bu sebeple bazı sahaf ve müzayedecilerin konuyu yargıya taşıyabileceği konuşuluyor.
“UZUN TESCİL SÜRELERİ KIYMETLİ ESERLERİN YURT DIŞINA KARÇIRILMASINA YOL AÇABİLİR”
Düzenlemeyi değerlendiren hukukçu ve müzayedeci Fatih Selim Bayram, yeni yönetmelikle 2009’daki düzenleme arasında benzerlikler olduğunu belirterek, “Ancak daha önce pratik bir sistem işliyordu. Yeni düzenleme ile birlikte TÜYEK’in 30 gün ile 3 aya kadar inceleme yapabilmesi işleri yavaşlatacak. Hangi eserlerden bahsedildiği de net değil. Her türlü Osmanlıca eserin satışına mâni olunabilir” dedi. Bayram, uzun tescil sürelerinin kıymetli eserlerin yurt dışına kaçırılmasına yol açabileceğini savundu.
Sahaf Emin Nedret İşli de yönetmeliğin sahaflara darbe vuracağını vurgulayarak, “1928 öncesi kitapların satışında rüçhan hakkı TÜYEK’e verilmekte. Elimize geçen eseri önce kuruma götürmemiz gerekecek. Aylar sürecek incelemeler sonunda belki de geri alabileceğiz. Bu nedenle sahaflar olarak Osmanlı kültürüne dair eserlerden uzak duracağız. Artık Teksas Tommiks satmak zorunda kalacağız” ifadelerini kullandı.
İşli, bu durumun kültür hayatına zarar vereceğini ve kanun dışı yolları teşvik edeceğini de sözlerine ekledi.
